Czytelnia

W ten sposób okazuje się, że eklezjalna wspólnota „powstaje i tworzy się dzięki dynamice zgromadzenia zapoczątkowanego przez Chrystusa i kontynuowanego przez Ducha Świętego”³². Realizuje ją Bóg Ojciec przez Chrystusa w Duchu Świętym. To znaczy, że Kościół jest Bożym darem i jako taki „powinien w pierwszym rzędzie rozprawiać nie o sobie samym, lecz o Bogu [...]³³. Tym bardziej, że jest nie tylko darem Trójjedynego Boga, ale i sakramentem trynitarnej komunii. Jako taki nie może się urzeczywistniać bez udziału w doskonałej komunii miłości między Ojcem, Synem i Duchem Świętym (por. SCar 8,16).

2.2. Prymat Boskiej dynamiki obdarowania: communio sanctorum

Papież wyraźnie zaznacza, że communio sanctorum „nie oznacza tylko związku członków Kościoła, żywych czy zmarłych. Communio sanctorum znaczy także — mieć wspólnie rzeczy święte, czyli łaskę sakramentów płynącą od Chrystusa, który umarł i zmartwychwstał, a także uczestnictwo w Życiu, które sprawia, że Kościół nie jest nasz, jest bowiem Jego Kościołem” (Raport o stanie wiary, s. 41n). Na innym miejscu wyjaśnia, że komunię Kościoła konstytuuje zwiastowana i celebrowana wiara, tzn. przepowiadanie słowa Bożego i udzielanie świętych sakramentów, zwłaszcza Eucharystia³⁴. Są to zasadnicze elementy wzrostu, konkretny budulec kościelnej komunii³⁵.

W interpretacji communio sanctorum Ratzinger stosuje zasadę pierwszeństwa Boskiej dynamiki obdarowywania, przed ludzką dynamiką przyjmowania Bożych darów. Wyjaśnia, że w urzeczywistnianiu się kościelnej komunii „na pierwszym planie nie stoi zgrupowanie ludzi, tylko dar Boży, który człowieka zwraca ku nowemu istnieniu, którego sam sobie dać nie może, ku wspólnocie, którą może jedynie przyjąć”³⁶. Bóg obdarowując, stwarza komunię przyjmujących. Czyni to w ten sposób, że obdarowuje Duchem i daje w Duchu; w Nim komunia Kościoła znajduje i z Niego czerpie wszelkie życiodajne środki³⁷. Dzięki samoudzielaniu się Ducha żyje i rozwija się: w przestrzeni wiary, poprzez przyjmowanie słowa Bożego i świętych sakramentów, trwa w tych lokalnych Kościołach, które przyjmują eklezjalność ze wspólnoty Kościoła przenikającego dzieje, a jej urzędowymi sługami są tylko ci, którzy swoją misję przyjmują na drodze sukcesji z kolegium apostolskiego.

Szczególnie dużo uwagi papież poświęca ukazaniu eklezjotwórczej skuteczności wiary i Eucharystii. W Sacramentum caritatis (nr 6) stwierdza: „Wiara Kościoła jest istotowo wiarą eucharystyczną i karmi się ona w szczególny sposób przy stole Eucharystii. Wiara i sakramenty to dwa uzupełniające się aspekty życia kościelnego. Wzbudzona przez głoszenie słowa Bożego, dzięki łasce wiara karmi się i wzrasta w spotkaniu ze zmartwychwstałym Panem, które realizuje się w sakramentach: Wiara wyraża się w obrzędzie a obrzęd zwiększa i umacnia wiarę. Dlatego też sakrament Ołtarza pozostaje zawsze w centrum życia Kościoła; dzięki Eucharystii, Kościół odradza się ciągle na nowo!”. Na innym miejscu papież zauważa, że Msza św. jest wspólną ofiarą Kościoła, w której Pan prosi wraz z nami, wstawia się za nami, z nami sobą się dzieli. Jest odnowieniem sakramentalnym ofiary Chrystusa, Jego mocy zbawczej rozciągającej się na wszystkich ludzi: obecnych i nieobecnych, żywych i zmarłych. Dlatego nawet, jeśli nie przyjmujemy Komunii św., Eucharystia ma swoją wartość³⁸.