Czytelnia
Sławomir Jacek Żurek, Biografia żydowskiego anioła. O Arnoldzie Słuckim, WIĘŹ 2003 nr 4.
Mam nadzieję, że w najbliższych tygodniach wiele się wyjaśni i załatwi. Cieszę się, że można będzie się zobaczyć i wygadać się za wszystkie te lata niemoty. To też należy do kuracji. Napisz, Jacku, kilka słów, bo do naszego przyjazdu trochę jeszcze potrwa. (...)
Ściskam Cię Twój Arnold
Mimo planów powrotu do kraju, do przyjazdu do Polski nigdy nie doszło...
*
W latach 1968-1982 Arnold Słucki był prawie nieobecny w literaturze polskiej. Po jego wyjeździe z Polski tylko mit o nim funkcjonował w warszawskich kręgach literackich. Świadczą o tym m.in. wiersze dedykowane mu, na przykład „Poeta Arnold Słucki na Nowym Świecie” Ryszardaścińskiego. Tylko raz, w roku 1975, udało się Iwaszkiewiczowi wmarcowym zeszycie „Twórczości”, „przemycić” kilka wierszy Słuckiego. Ostatni tom poezji pod znaczącym tytułem „Biografia anioła” wydany został pośmiertnie w Warszawie na początku lat osiemdziesiątych. Wiersze w nim zamieszczone składają się na swoisty zapis poetyckiego biogramu, naznaczonego wędrówką z sztetł poprzez komunistyczną „idyllę”, aż po judeochrześcijańskie fascynacje tego „żydowskiego anioła”:
Zbożniśmy, pamiętający, we dnie czcimy demony,
by w nocy z ich odbicia anielskie suknie rwać
i badać je w laboratoriach,
gdy czas na plecach leży
i snami oddycha,
tworzywem, co nas karmi,
żywi i zabija.
„Elegia Idajska” [z tomu „Eklogi i psalmodie”]
Sławomir Jacek Żurek
Sławomir Jacek Żurek — historyk literatury z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; stypendysta Fundacji Fulbrighta w roku akademickim 2002/2003 (visiting scholar w Notre Dame University USA). Autor monografii „...lotny trud półistnienia. O motywach judaistycznych w poezji Arnolda Słuckiego” (Kraków 1999).
1 Arnold Słucki opublikował w sumie dwanaście tomów poezji: „Ziemia jaśnieje” (1950), „Słońce nasz towarzysz” (1951), „Spotkania” (1952), „Poranek” (1953), „Życie w pieśni” (1955), „Dzwony nad Wisłą” (1958), „Promienie czasu” (1959), „Mity na wiosnę” (1962), „Dolina dziwów” (1964), „Faktura światła” (1965), „Eklogi i psalmodie” (1966), „Biografia anioła” (1982). Jest także autorem zbioru tekstów publicystycznych „Polemiki i refleksje” (1957), a także książek dla dzieci i młodzieży: „Czarne i białe kruki” (1965), „Wiersze dla Ali” (1965), „Dzieci pustyni Gobi” (1966), „Dzień Malejki” (1967), „Targ w Dziworaju” (1967).
2 „Pigwa” to nazwa, jaką grupa przyjaciół z Arnoldem Słuckim i Jerzym Ficowskim na czele nadała grze „hazardowej”, uprawianej przy pomocy pudełka z zapałkami w Klubie Literatów w Warszawie.
3 „Mnisze” (przymiotnik w l.m. od „mnich”) oraz „papirologicznie” to aluzje do użytych przez Jerzego Ficowskiego w liście wyrazów, będących kryptonimami jakichś „niecenzuralnych” treści.
4 Zachowana została oryginalna ortografia, taka, jaką Słucki stosował w rękopisie.
5 Stanisław Jerzy Lec.
6 Iwona (Inka) Słucka nazywała swojego męża Arnolda „Pufciem”, stąd żartobliwe określenie Słuckiego „Pufciowie” stosowane w odniesieniu do ich obojga.
7 Chodzi tu o wiersze pisane nieco wcześniej podczas pobytu na leczeniu w St. Blasien.
8 „Pomriot, uwidim” (Umrze, zobaczymy): najwyraźniej autorska trawestacja powiedzenia „Pożywiom, uwidim” (Pożyjemy, zobaczymy).
9 Właściwie mówi się i pisze poprawnie „transportfähig” (niem. „zdolny do przewozu”). Słucki użył niepoprawnej formy z „s”.
