Czytelnia

Po trzecie, gdyby zatem przyszło mi odpowiedzieć na pytanie, co wyniknęło z owej szczególnej i niepowtarzalnej miszkulancji polityki (studenckie ruchy na rzecz demokracji), filozofii (Herbert Marcuse), nowej pedagogiki (Paul Goodman) i psychiatrii (Ronald David Laing), eksperymentu społecznego (wspólnoty komunarystyczne) oraz sztuki (pop art, happening, muzyka rockowa) powiedziałbym: wyostrzyła się świadomość własnej i obcej cielesności, a w konsekwencji związki międzyludzkie, do tej pory funkcjonujące w przestrzeni pewnego społecznego obyczaju, w osłonie otuliny ustanowionych niejako „odgórnie”, niekwestionowanych norm i przyzwyczajeń zostały tejże otuliny jeśli nie pozbawione, to w każdym razie osłona owa została mocno naderwana.

Paradoksalnie, to, co zwiemy „rewolucją seksualną”, ukazało podstawową samotność człowieka: gdy otulina norm i przyzwyczajeń przestała ściśle „przylegać” do człowieka, musiał on przyjąć na siebie daleko idącą odpowiedzialność za swoje decyzje i sposoby działania. Także w sferze relacji międzyludzkich. Mężczyźni i kobiety winni nauczyć się wzajemnej czułości oraz sztuki pozostawiania siebie w spokoju — ten fragment wiersza D. H. Lawrencea pochodzącego jeszcze z okresu międzywojennego zdaje się dobrze podsumowywać ogólny efekt „rewolucji seksualnej” lat sześćdziesiątych: seks przestał być „bezpieczny” w tym sensie, że wyzwolił się z otuliny, czy też kokonu ściśle określonych relacji i instytucji (takich jak małżeństwo), które zapewniały mu właściwy tor, „spokój” i „bezpieczeństwo” właśnie. W czułości związku odsłoniło się ciemne serce niepokoju i samotności. Ale czy tym samym, jako ludzie „niespokojni” właśnie, nie stanęliśmy bliżej własnego losu?

Tadeusz Sławek

Tadeusz Sławek — literaturoznawca, wykładowca uniwersytecki, poeta, tłumacz, eseista. Kierownik Katedry Literatury Porównawczej Uniwersytetu Śląskiego, stały współpracownik „Tygodnika Powszechnego”. W latach 1996-2002 był rektorem UŚ. Autor wielu książek.