Czytelnia

Sekularyzacja

Józef Majewski

Józef Majewski, Świecki czy po prostu chrześcijanin? Kłopoty z teologią laikatu, WIĘŹ 2003 nr 2.

Chociaż stanowisko to ma mocną podstawę nowotestamentalną, to jednak zupełnie nierealistycznie brzmi jego teza o konieczności rezygnacji z pojęcia „świeckiego”. Nawet w Kościele, w którym będzie panować jak najbardziej poprawna teoria i praktyka, dalej – bez wątpienia – będą istnieć świeccy (i duchowni).

Jak zatem wybrnąć z teologicznego impasu co do pozytywnej definicji świeckiego? Jedno w tym kontekście jest pewne: Kościół nie może stosować do świeckich i duchownych różnych i nierównych kryteriów definiowania. Tylko jedno ujęcie różnorodności funkcji kościelnych – słusznie zauważa Edward Schillebeeckx – może stanowić podstawę właściwej deklerykalizacji Kościoła, nie przynosząc bynajmniej uszczerbku specyficzności i nie dającej się pomniejszyć wartości owej jedynej funkcji, którą nazywamy „urzędem kapłańskim”3.

Dopóki jednych chrześcijan określamy pozytywnie, a innych negatywnie, czyli dopóki do definicji jednych należy powołanie-charyzmat Ducha Świętego, a do definicji innych brak powołania-charyzmatu – dopóty konserwujemy jedną z podstaw klerykalizacji Kościoła oraz nieprawidłowości w relacjach między świeckimi i duchownymi w communio Ecclesiae.

Jeżeli chcemy patrzeć na świeckiego pozytywnie, to musimy definiować go – podobnie jak duchownego – przez powołanie-charyzmat Ducha Świętego. Kluczem do wypracowania jednego (pozytywnego) ujęcia różnorodności powołań w Kościele może być tylko teologia charyzmatów, czyli ostatecznie sam Duch Święty, który udziela charyzmatów tak, jak chce. Każdy – pisze św. Paweł – otrzymuje od Boga swój własny dar łaski [gr. „idion charisma”], jeden taki, drugi taki (1 Kor 7, 7).

W świetle teologii charyzmatów widzimy, że każdy wierzący, świecki i duchowny, otrzymuje od Ducha Świętego swój własny charyzmat, który obdarza go jego własnym powołaniem, wyznaczającym każdemu jego własne miejsce w Kościele i – podkreślmy – tym samym w świecie. Każdy wierzący, świecki i duchowny, nawet członek najbardziej surowego zakonu klauzurowego, realizuje swoje kościelne powołanie nie poza światem, ale w nim.

Teologia charyzmatów prowadzi do zaskakującego, na pierwszy rzut oka, wniosku: z teologicznego punktu widzenia wszystkich wierzących można uznać za świeckich4, czyli tych, których Bóg powołuje w świecie i dla świata – czy to księdza, czy zakonnicę, czy pielęgniarkę, nauczyciela, elektryka czy teologa itd. Świat dla wszystkich wierzących jest miejscem teologicznym i kościelnym. Nic nie stoi na przeszkodzie twierdzeniu – pisał ks. Skowronek – że zaszczytny tytuł „świeckiego” przysługuje każdemu kapłanowi i członkowi zakonu5. Świecki to po prostu członek Kościoła – obdarowany charyzmatem w świecie i dla świata.

Kościół – communio charyzmatyków

Jak wiele na to wskazuje, z t e o l o g i c z n e g o  punktu widzenia definiowanie świeckiego jako nie-duchownego jest nieprawidłowe, chyba że chcemy – ale przecież nikt tego dziś nie chce – pozostać w ramach negatywnej teologii laikatu. Nie oznacza to jednak, że negatywne określenie świeckich jest niewłaściwe pod każdym względem. Pojęcie „świeckiego” jako nie-duchownego jest sensowne nie z teologicznego, lecz z s o c j o l o g i c z n e g o  punktu widzenia – służy ono opisowemu odróżnieniu w Kościele tych, którzy nie posiadają władzy, od tych, którzy władzę posiadają, przy czym władzę rozumie się tu również w socjologicznym, a nie teologicznym sensie.

poprzednia strona 1 2 3 4 5 6 następna strona

Sekularyzacja

Józef Majewski

Bez Ciebie nie przetrwa WIĘŹ! Jak możesz pomóc?