Czytelnia

Dyskusja o aborcji, poprzez podporządkowanie jej aspektom praw­nym, a nie poszukiwaniu społecznych przyczyn zjawiska i przezwycięża­niu ich, stała się płaszczyzną walki politycznej. Była po części także sposobem na zdobywanie poparcia Kościoła katolickiego w rozgrywkach o władzę. Miało to zwiększać szanse na uzyskanie głosów wyborców. Stało się jednak inaczej.

Przepaść pomiędzy organizacjami „katolickimi” a „feministycznymi” nie służy interesom kobiet, ponieważ uniemożliwia rozmawianie o sze­regu innych ważnych kwestii związanych z równouprawnieniem kobiet, np. w sferze wysokości zarobków czy przeciwdziałania patologiom spo­łecznym, takim choćby jak przemoc, pornografia czy handel kobietami.

Przepaść ta nie służy także interesom mężczyzn, gdyż utrudnia pod­jęcie społecznej dyskusji o problemach mężczyzn wynikających z pro­cesów transformacyjnych. Ogromne przeobrażenia ekonomiczne ostatnich lat obciążają pod pewnymi względami bardziej mężczyzn niż kobiety. W społeczeństwie o tradycyjnym podziale ról obarczani są oni bowiem większą odpowiedzialnością za zarabianie pieniędzy na utrzymanie rodzi­ny niż kobiety. Sprostanie temu odbywa się często kosztem ogromnego stresu i wysiłku oraz ograniczenia obecności w rodzinie i udziału w wy­chowywaniu dzieci. Nieobecność ojca w domu zmniejsza możliwość peł­nego kontaktu z dzieckiem, co ogranicza rozwój osobowości i sfery emocji mężczyzny. Jest to również niekorzystne dla dzieci. W tym kontekście warto zastanowić się też nad przemianami w oczekiwaniach wobec mężczyzn. Jeśli chce się bowiem wyeliminować wojny z przyszłości świa­ta, to trzeba pomóc mężczyznom w poszukiwaniu innych wzorców niż ry­cerz, wojownik, żołnierz i bohater na barykadach.

Interesy kobiet i mężczyzn są wzajemnie spójne i komplementarne, a nie sprzeczne i przeciwstawne. Polskie feministki, zabiegając o równo­uprawnienie płci i domagając się partnerstwa w rodzinie, walczą de facto o zwiększenie roli ojca w domu i wychowywaniu dzieci. Gdyby przyjąć ten punkt widzenia, to przyczyn kryzysu polskich rodzin należałoby szukać nie tyle w odchodzeniu od tradycyjnego podziału ról, ale w małej obec­ności i aktywności ojca w domu. Myślę, że przy poszukiwaniu sposobów pomocy rodzinie warto i ten punkt widzenia wziąć pod uwagę.

Kobiety a demokracja

Zwiększenie udziału mężczyzny w życiu rodziny umożliwi kobietom większą i bezkonfliktową aktywność w życiu publicznym. Jest ona bardzo potrzebna, wręcz niezbędna dla budowania społeczeństwa obywatelskiego i demokracji w Polsce. Bez udziału kobiet w życiu publicznym nie będzie demokracji. Warto mieć świadomość, że pojawienie się ustroju demokra­tycznego wyprzedziło u nas procesy kształtowania się demokratycznego społeczeństwa. Demokracja instytucjonalna nie osadzona w społeczeń­stwie demokratycznym jest chwiejna, niestabilna, fasadowa (...) nie daje możliwości organizowania życia zbiorowego, rozwiązywania konfliktów, realizacji celów grupowych, przezwyciężania podziałów lub podejmowania przez społeczeństwo harmonijnego działania, mimo dzielących je podziałów⁸. Ponieważ nie spełnia funkcji zakładanych dla tej formy orga­nizowania życia zbiorowego, de facto nie jest demokracją. Co więcej, w przyszłości można obawiać się procesu odchodzenia nawet od tej tylko formalnej demokracji, gdyż nie funkcjonują w takiej sytuacji mechanizmy komunikowania się między władzą państwową a grupami interesów w społeczeństwie. A dialog pomiędzy rządzącymi i rządzonymi jest wa­runkiem sine qua non demokracji.