Czytelnia

Może też ta decyzja zapisania się do partii, decyzja spowodowana uleg­łością raczej niż wyborem, spowodowała to, że współcześni działacze SdRP mają takie mało męskie twarze, ale to tylko taka moja impresja...

Stefan Bulaszewski: Dzisiaj młodzi mężczyźni dwudziesto- i trzydzie­stoletni żyją z poczuciem „braku”. Jest to brak ojca i brak w ogóle męskich wzorów. Jest to wielkie cierpienie, bardzo głęboko w nas zapisane. Trudno dziś wręcz spotkać mężczyznę, który nie odczuwałby w sobie takiego bra­ku.

Mężczyźni dużo rzadziej niż kobiety zgłaszają się po pomoc do psycho­loga czy terapeuty. Kobieta szybciej orientuje się, że w jej życiu dzieje się coś niedobrego, że przestaje sobie z sobą radzić. Dla mężczyzny prośba o pomoc i przyznanie się przed innymi, że ma ze sobą kłopoty, bywa czymś upokarzającym, trudnym do przejścia. Wymaga wiele trudu i wiele odwa­gi, to z pozoru wydaje się bardzo niemęskie – przyznać się do jakiejś słabości. Pewnie dlatego też dopiero wtedy, gdy w życiu wali się wszystko – mężczyzna decyduje się przyjść po pomoc. Na ogół dzieje się to w sytua­cjach, gdy rozpada mu się małżeństwo czy inny ważny związek.

Właśnie jednym z etapów terapii jest szukanie w życiu męskich wzorów czy znaczących mężczyzn. Wtedy okazuje się, że w tym wymiarze jest na ogół przeraźliwie pusto. Mężczyźni nie znajdują wzorów do naśladowania. Prawie się nie zdarza, by takim wzorem był ojciec.

– Czy nie jest tak, że dziś syn nie chce być podobny do ojca? Dawniej syn chciał być po­dobny do ojca, chciał go naśladować. Freudowska interpretacja mitu o Edypie pokazuje, że wpływ ojca na syna był tak duży, że syn musiał zabić w sobie ojca, żeby móc być sobą. Dziś wydaje się, że jest zupełnie odwrotnie – syn nie może znaleźć ojca i nie ma się z kim utożsamić.

K.J.: Przez wieki trwały tradycje rodzinne: ojciec rycerz wychowywał syna na rycerza, było oczywiste, że syn wojskowego też pójdzie do wojska, tak samo było w biznesie czy w rzemiośle. Ta tradycja w pewnym momen­cie się urwała. Niezwykle rzadko zdarza się dzisiaj takie przejmowanie zawodu po ojcu. W czasach komunizmu zresztą trudno było właściwie to robić. Dość jest oczywiste, że synowie nie chcieli być tacy, jak ich ojcowie, bo ojcowie, jak już mówiłem, byli mężczyznami sfrustrowanymi, znerwico­wanymi, którzy albo tkwili w jakichś partyjnych układach i byli znerwico­wani, albo ciężko pracowali wiedząc z góry, że nie osiągną w pracy żadnego sukcesu i też byli przez to sfrustrowani. Sfrustrowany mężczyzna będzie albo brutalny, agresywny, albo wycofany i nie będzie w stanie wypełniać swych funkcji wychowawczych. Żeby mężczyzna mógł prawidłowo wycho­wywać swoje dzieci, musi mieć w sobie wewnętrzną wolność, musi czuć się wewnętrznie wolny i musi móc spokojnie zastanowić się nad tym, czym jest dla niego samego męskość i jakie męskie wartości ma do przekazania. Kie­dy nie czuje się wewnętrznie wolny, gdy się sam nie akceptuje, nie ma też nic do przekazania. Myślę, że ten proces niewychowywania mężczyzn przez mężczyzn w takich właśnie problemach ma swoje źródło.

Ja sam mam poczucie, że mężczyzną, dojrzałym mężczyzną stałem się, kiedy zapanował wolny rynek.