Czytelnia

W refleksji o Duchu Świętym szczególnie zależy mi na pokazaniu specyfiki Jego zbawczego pośrednictwa. Swoje ustalenia zamieściłem w artykule: Problem pośrednictwa Ducha Świętego w posoborowej teologii, RT 51(2004) z. 2, s. 65-77. Konkluzja jest następująca: Biblijno-patrystyczna pneumatologia (por. Rz 5,5; Ef 2,18; 1Kor 6,11; św. Ireneusz z Lyonu) upoważnia do mówienia o Duchu Świętym jako Pośredniku. Można w Nim widzieć nieustannego Pośrednika (W. Hryniewicz), a nawet absolutnego Pośrednika (J. Ratzinger). Zasługuje też na miano Wielkiego Poprzednika i Współpracownika Chrystusa (S.C. Napiórkowski), Zbawiciela (H. Langkammer), Nowej Ewy i Matki Kościoła (pneumatologia syryjska). Specyfikę zbawczego pośrednictwa Ducha Świętego wyrazili jednak najlepiej ojcowie na Soborze w Konstantynopolu w 381 roku, gdy nazwali Go Ożywicielem (gr. Dzoopoios, łac. Vivificantus). Tytuł ma swoje starotestamentalne podstawy i wprost wyrasta z zasadniczego pouczenia Chrystusa o strumieniach wody żywej, które popłyną z Jego wnętrza (J 7,37-39; por. J 4,14; 6,63). Bogactwo zawartej w tytule treści omówiłem w artykule: Wierzę w Ducha Ożywiciela misterium zbawczego posłannictwa Ducha Świętego, RT 51(2004) z. 2, s. 41-54. Śmiem twierdzić, że za pomocą tytułu Ożywiciel możemy najwięcej wyrazić z bogactwa wielorakiego zapośredniczania zbawienia przez Ducha Świętego, a zasadność jego stosowania wiąże się z potrzebą jednoznacznego mówienia o Chrystusie jako jedynym Pośredniku. Przy wyrażaniu specyfiki pneumatohagijnego pośrednictwa trzeba jednak respektować zasadę komplementarności i dobrze będzie pamiętać o macierzyńskim charakterze wielu działań Ducha (por. mój artykuł: Matka Kościoła w perspektywie eklezjologii communio, Salvatoris Mater 14(2002) s. 74-88) oraz kenotycznym i darmowym charakterze Jego udzielania się (por. artykuł: Duch Święty Darem Eucharystii, RT 52(2005) z. 2, s. 37-47). Jeszcze inne perspektywy odsłaniam w trzech innych artykułach:

- Pneumatocentryzm pneumatyzacja pneuma-pośrednictwo, w: Ad plenam unitatem, red. P. Jaskóła, R. Porada, Opole 2002, s. 261-270;

- Gdzie Chrystusowy Duch, tam Kościół? w: P. Kantyka (red.), Instaurare omnia in Christo. O zbawieniu, teologii, dialogu i nadziei Profesorowi Wacławowi Hryniewiczowi OMI w 70. rocznicę urodzin, Lublin 2006, s. 179-186;

- Znaczenie pneumatologii dla ekumenicznego otwarcia Kościołów, w: Ekumenizm na progu trzeciego tysiąclecia. Materiały sympozjum ekumenicznego inaugurującego działalność Instytutu Ekumenizmu i Badań nad Integracją na Wydziale Teologicznym UO, red. P. Jaskóła, Opole 2000, s. 289-296.