Czytelnia

Polska opinia, którą boli stereotyp Polski jako kraju antysemickiego, winna sobie jednakowoż nade wszystko zdać sprawę, że podstawową drogą do odmiany obrazu Polski jest podniesienie głosów przeciwko antysemityzmowi. Do tego trzeba polskiego Zoli, a w jego braku ustawicznych wysiłków codziennych.

Ostatnie słowo pro domo sua, tj. pod adresem mojego własnego środowiska, jakim jest świat polskich historyków. Dla przewartościowania opinii publicznej ważne jest chyba zarówno przypomnienie obecności, jak i katastrofy Żydów w Polsce. Nawet jeśli działanie w tym kierunku może niekiedy rozbudzić upiory, to myślę, że pozytywne skutki przywrócenia społecznej pamięci spraw z niej samoistnie bądź celowo wypartych miałoby dużą wartość. Stopień nieświadomości społeczeństwa polskiego w rozważanych sprawach, a więc tym większej podatności na brednie, robi silne wrażenie – niewiele tylko zmniejszane przez okoliczność, że w ogóle jest to społeczeństwo na historię uczulone, ale mało o niej wiedzące. Cieszę się więc, że badania nad historią Żydów w Polsce intensywnie rozwijają się w ostatnich latach. Miło mi, że wśród osób zajmujących się dziejami Żydów w Polsce, historią stosunków polsko-żydowskich, oraz holokaustem, występują moi uczniowie.⁴ Wciąż jednak mamy mało ośrodków i badaczy pracujących nad rożnymi fragmentami przeszłości Żydów oraz wspólnej historii polsko-żydowskiej, a w tym także nad dziejami holokaustu i stosunków polsko-żydowskich w jego tle.

Marcin Kula – ur. 1943. Historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Autor licznych publikacji, m.in. książek: „Początki czarnego niewolnictwa w Brazylii”, „Narodowe i rewolucyjne” (wyd. „Aneks” i Biblioteka „Więzi”), współwydawca kilkakrotnie nagradzanej pracy „Listy emigrantów z Brazylii i Stanów Zjednoczonych 1890-1891”. Mieszka w Warszawie.