Czytelnia

Pozornie wynik negocjacji był porażką strony kościelnej, która mocno się w nie zaangażowała. W dłuższej perspektywie jednak nie była to porażka. Został stworzony precedens negocjacji między władzami a Episkopatem z czynnym udziałem doradców „Solidarności”, pozostających w porozumieniu z wymienionymi przedstawicielami hierarchii. Miało to zasadnicze znaczenie dla dalszego rozwoju wydarzeń, szczególnie w roku 1988.

Okrągły Stół bez mitów

Sięgamy tu do genezy Okrągłego Stołu, która w notatkach ks. Orszulika znajduje obszerne odbicie. Ogromna większość dokumentów dotyczących lat 1986-1989 jest już znana ze wspomnianego tomu „Rozmowy z władzami PRL”. Były one już wielokrotnie wykorzystywane przez zajmujących się przemianami politycznymi tego okresu. Notatki ks. Orszulika z rozmów z najważniejszymi przedstawicielami strony rządowej (gen. Kiszczak, Barcikowski, Ciosek, Rakowski), odbywających się w kluczowych momentach co kilka dni, dowodnie wykazują, że nie było mowy o żadnych spiskach czy tajnych układach, a jedynie o trudnym procesie negocjacji, w których zresztą ks. Orszulik był mistrzem. Niestety, wyznawcy czarnego mitu Okrągłego Stołu i polskiej przemiany 1989 r. ignorują dokumentację źródłową, zarówno notatki ks. Orszulika, jak inne dokumenty. Właśnie ukazuje się w wydawnictwie Rosner i Wspólnicy tom dokumentów tzw. „sześćdziesiątki” i Komitetu Obywatelskiego, w tym także materiałów wytworzonych przez SB. Uzupełnią one wiedzę, którą czerpiemy z notatek ks. Orszulika. Chociaż w żadnym stopniu nie potwierdzają one tez wyznawców czarnego mitu, można być pewnym, że nie wpłynie to na ich mniemania, bowiem wiara jest silniejsza od faktów.

Streszczenie drogi prowadzącej do Okrągłego Stołu nie jest możliwe w krótkiej recenzji. Zauważmy tylko zwięźle. Do strajków w maju 1988 r. władze nie podjęły żadnej śmielszej inicjatywy, choć ze strony doradców „Solidarności” ponawiane były zachęty do rozmów i zawarcia kompromisu („paktu antykryzysowego”). O potrzebie podjęcia takiego dialogu od lat mówili eksperci Związku, np. w zakończeniu słynnego wówczas raportu „Polska. 5 lat po Sierpniu”, w licznych wywiadach udzielanych prasie zagranicznej, w publikacjach podziemnych. Tak głośne ostatnio zapisy wypowiedzi Jacka Kuronia podczas przesłuchań odzwierciedlały ów główny nurt myślenia „Solidarności”, obecny w jej prasie i wypowiedziach liderów. Część opublikowanych przez „Arcana” wypowiedzi Kuronia trafiała via kierownictwo MSW na biurka członków Biura Politycznego i Sekretariatu KC, czego wydawcy owych dokumentów nie zauważyli.