Czytelnia

Trudno sobie wyobrazić rozwój w takim kierunku, gdy za paradygmat przyjmie się kontraktualistyczną koncepcję rodziny, w której jest oczywiście miejsce na więzi emocjonalne, ale ani szacunek, jakim się kogoś darzy, ani też autorytet, jaki się ewentualnie posiada, nie są czymś, co po prostu wynika z przypisanej roli (dziecka czy rodzica), lecz czymś, co — z racji sposobu zachowania się danego członka rodziny wobec innego czy innych członków rodziny — pojawić się może, i na co można sobie w oczach innych członków rodziny zasłużyć¹⁰. Takie rozumienie rodziny (i poprzedzającego je małżeństwa) sprowadza je niestety do kontraktu czy porozumienia i pozbawia tego, co konstytutywne dla judeochrześcijańskiego (choć niekoniecznie zakorzenionego religijnie) rozumienia małżeństwa. W ujęciu judeochrześcijańskim uznaje się małżeństwo za wydarzenie czyniące z dwojga jedno, co tworzy nową rzeczywistość, która jest — przy zachowaniu autonomii jednostek — czymś pełniejszym niż dwie jednostki. Małżeństwo, przy rozumieniu kontraktualistycznym, może pozostać drogą samorealizacji jednostki, ale nie może — jak to ujmowali myśliciele żydowscy — stać się drogą dopełnienia własnego człowieczeństwa¹¹.

Taka przemiana paradygmatu antropologicznego nie będzie jednak możliwa bez narzędzi prawnych oraz aktywnego i długofalowego zaangażowania państwa. Pojawiają się już konkretne propozycje zmian prawnych mogących przyczynić się do przynajmniej częściowego zrównoważenia negatywnych dla trwałości małżeństwa przemian społecznych. Pierwszy przykład to utrudnianie rozwodów, które — jak zauważają amerykańscy komunitarianie — choć mogą być niekiedy konieczne, nie leżą w interesie dzieci ani w interesie społeczności, a prawdopodobnie są również sprzeczne z interesami większości dorosłych¹². Inna sugestia promuje trwałość małżeństwa, np. przez wprowadzenie w życie pomysłu Andrew Kmieca czy kard. Georgea Pella sugerujących, że przywileje podatkowe powinny przysługiwać tylko tym małżeństwom, które są trwałe i jako takie opłacają się państwu, czyniąc małżeństwo i rodzinę czynnikiem stabilizującym życie społeczne¹³. Zwraca się też uwagę, że system ubezpieczeń powinien brać pod uwagę fakt, iż małżeństwo ma pozytywny wpływ nie tylko na długość, ale i jakość życia¹⁴. William R. Mattox Jr. uznaje wręcz wprowadzenie takich zapisów za obowiązek państwa i postuluje rozpoczęcie polityki odbudowywania murów broniących małżeństw. Wśród elementów chroniących trwałość związku wymienia on m.in. wprowadzenie ulg podatkowych dla małżeństw, które zależałyby od długości ich wspólnego pożycia¹⁵.

Przyczyną, dla której państwo powinno zaangażować się w tak aktywne wspieranie trwałego małżeństwa, nie jest jednak jakaś prawicowa, fundamentalistyczna polityka, ale jego własny, dobrze pojęty, długofalowy interes. Dzieci wychowywane w pełnych małżeństwach są zdrowsze emocjonalnie i fizycznie (co przekłada się na finanse służby zdrowia), zazwyczaj lepiej się uczą (co stanowi siłę państwa), zdecydowanie rzadziej mają problemy z alkoholem i narkotykami, a nawet trudniej stają się ofiarami przemocy seksualnej, a w związku z tym później zachodzą w ciążę i tworzą szczęśliwsze związki w przyszłości. Również osoby pozostające w związkach małżeńskich są dla państwa o wiele bardziej opłacalne, są bowiem również zdrowsze, bardziej zadowolone z życia, rzadziej popadają w alkoholizm i narkomanię. W pełnych rodzinach zdecydowanie rzadziej dochodzi także do przemocy domowej.