Czytelnia
ks. Dariusz Kwiatkowski, Watykańska odnowa liturgii, WIĘŹ 2002 nr 12.
Zmiany miały doprowadzić do świadomego, czynnego, wspólnotowego, wewnętrznego i zewnętrznego, pobożnego i owocnego uczestnictwa w liturgii. W związku z tym wprowadzono do liturgii zrozumiały język, poszerzono miejsce dla słowa Bożego, dokonano rewizji obrzędów i formuł modlitewnych, tak by charakteryzowały się prostotą, komunikatywnością i miały wymiar kerygmatyczny. W konsekwencji doprowadziło to do wprowadzenia języków narodowych i opracowania nowych ksiąg liturgicznych. Wprowadzenie języków narodowych szeroko otworzyło drzwi dla inkulturacji liturgii i dostosowania obrządku rzymskiego do różnych tradycji Kościołów lokalnych.
Konstytucja zaleciła przywrócenie czytań biblijnych we wszystkich celebracjach liturgicznych, podkreślając że w liturgii obrzęd i słowo są ze sobą ściśle złączone (KL 35). Teksty biblijne powinny stać się źródłem dla głoszenia Słowa, śpiewu liturgicznego, modlitwy indywidualnej i wspólnotowej, a także miały być „komentarzem” wyjaśniającym znaczenie czynności i znaków liturgicznych (por. KL 24).
Wszystkie tego rodzaju zmiany i wskazania miały służyć pogłębionemu uczestnictwu wiernych w celebracjach liturgicznych, a w konsekwencji pogłębieniu życia chrześcijańskiego.
Nowe urzędy urzeczywistniające reformę
25 stycznia 1964 r. Paweł VI utworzył Consilium ds. Liturgii, czyli specjalną nadrzędną Radę do wykonania zaleceń Konstytucji o liturgii i papieskiego dokumentu „Sacram liturgiam”, który wyznaczył kierunki wprowadzenia tych zaleceń. Opublikowana we wrześniu 1964 r. Instrukcja „Inter oecumenici” jasno określiła zakres kompetencji władz Kościoła lokalnego w sprawach liturgii.
Tego samego roku członkami Consilium zostało 10 kardynałów oraz 32 biskupów, pochodzących z 26 krajów wszystkich kontynentów. Sekretarzem Rady został mianowany ks. Annibale Bugnini, który stał się „duszą” wszystkich jej prac.
Na pierwszej sesji plenarnej Consilium (11 marca 1964 r.) ustalono, że fundamentem całej odnowy liturgicznej musi być rewizja 6 podstawowych ksiąg liturgicznych: Mszału, Brewiarza, Pontyfikału, Rytuału, Martyrologium i Ceremoniału Biskupiego. 25 stycznia 1969 r. Rada opublikowała dokument „Comme le prévoit”, prezentujący fundamentalne zasady tłumaczenia tekstów liturgicznych na języki narodowe.
Owocem prac Consilium – w ciągu 5 lat istnienia, aż do przekształcenia w Kongregację dla Spraw Kultu Bożego (8 maja 1969) – było opracowanie prawie wszystkich ksiąg liturgicznych, chociaż ich ostateczna publikacja była już dziełem nowej Kongregacji, w skład której, zresztą, weszli prawie wszyscy członkowie Rady (sam Bugnini jako arcybiskup został sekretarzem Kongregacji). Obecnie sprawą kierowania i promocji liturgii zajmuje się Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, powołana do życia przez Jana Pawła II 28 czerwca 1988 r.
Consilium powierzyło realizację reformy w poszczególnych Kościołach lokalnych konferencjom episkopatu, które – przy zachowaniu decydującego głosu – miały powołać komisje zajmujące się wprowadzaniem reformy liturgicznej. Oprócz komisji liturgicznych utworzonych w każdym kraju powstawały także organy ponadnarodowe, np. International Commision on English in the Liturgy dla krajów języka angielskiego, Departamento de Liturgia del Consejo Episcopal Latinoamericano dla krajów Ameryki Łacińskiej czy Associaton Episcopale Liturgique pour les pays francophones – komisja dla krajów języka francuskiego.
