Czytelnia

Swoje znaczenie miał też lęk przed utratą mienia żydowskiego przejętego w czasie wojny. Na tym tle dochodziło do wystąpień antyżydowskich także na Węgrzech i w Czechosłowacji, chociaż na mniejszą niż w Polsce skalę.

I wreszcie stereotyp „żydokomuny”, który wywierał bardzo silny wpływ na myślenie szerokich kręgów społecznych, nastawionych wrogo wobec nowej władzy. Musimy też pamiętać o czasach, w których to wszystko się działo: okresie z jednej strony niezwykle brutalnej walki politycznej, z drugiej – rozchwiania więzi społecznych, słabości struktur państwowych, rozplenionego pospolitego bandytyzmu i w ogóle znacznie mniejszej wartości życia niż w czasach pokoju.

Mur częściowo naruszony

Dopiero gdy weźmiemy pod uwagę splot tych wszystkich czynników, mamy szansę zbliżać się do trudnej prawdy o stosunku Polaków do Żydów w latach czterdziestych. Wyjaśnienie Jana Tomasza Grossa jest zbyt proste i jednowymiarowe, język przez niego używany nadmiernie ostry i radykalny, naznaczony pasją oskarżycielską widoczną niemal w każdym akapicie.