Czytelnia

Jan Paweł II

Andrzej Friszke

Andrzej Friszke, Jan Paweł II na polskiej drodze do wolności, WIĘŹ 2005 nr 5-6.

Zwracano też uwagę, jak najbardziej słusznie, na przemówienie Papieża do młodzieży wygłoszone na Westerplatte 12 czerwca. Mówił tam o prawach człowieka jako przestrzeni spełniania zadań i powinności. Sprzeciwiał się klimatowi relatywizmu, rozchwianiu zasad i prawd, na których buduje się godność i rozwój człowieka. Moc ducha, sumień i serc, łaski i charakterów jest potrzebna, aby nie ulec pokusie rezygnacji, obojętności, zwątpienia czy wewnętrznej, jak to się mówi, emigracji; pokusie wielorakiej ucieczki od świata, od społeczeństwa, od życia, także ucieczki w znaczeniu dosłownym – opuszczania Ojczyzny; pokusie beznadziejności, która prowadzi do samozniszczenia osobowości własnej.

Apelował do młodzieży, by jej postępowaniem nie kierowała chęć zaspokojenia za wszelką cenę własnych pragnień, ale poczucie powinności. Każdy z was, młodzi przyjaciele, znajduje też w życiu jakieś swoje Westerplatte. Jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić. Jakąś słuszną sprawę, o którą nie można nie walczyć. Jakiś obowiązek, powinność, od której nie można się uchylić, nie można zdezerterować. Wreszcie – jakiś porządek prawd i wartości, które trzeba utrzymać i obronić, tak jak to Westerplatte, w sobie i wokół siebie.

Były to ważne nauki, idące dalej niż porządek bieżących konfliktów. Sięgały do przyszłych fundamentów ustrojowych społeczeństw posttotalitarnych, i nie tylko, gdyż mówiąc o swym rozumieniu praw człowieka i znaczenia pracy, Jan Paweł II podkreślał, że mają one wymiar uniwersalny. Wielokrotnie przypominana zasada prymatu solidarności przed walką oraz samoograniczeń, jakie powinny dotyczyć walki, były też przejrzystym przesłaniem dla obu stron konfliktu w Polsce, jak należy go przezwyciężać i jak dochodzić do wolności, na jakich zasadach budować państwo i społeczeństwo.

Żegnając rodzinną ziemię 14 czerwca 1987 r., Jan Paweł II raz jeszcze do tych wątków nawiązał: Potrzebny jest wciąż dialog, cierpliwa wytrwałość, długowzroczność, odwaga w podejmowaniu i rozwiązywaniu nowych problemów. One są i będą zawsze. Trudne sprawy wymagają współpracy wszystkich: władzy i społeczeństwa. (...) Powiedziałem kiedyś, że Polska jest ojczyzną trudnego wyzwania. To wyzwanie składa się na bieg naszej historii. Wraz z wszystkimi narodami Polska musi zabiegać, by życie w niej stawało się coraz bardziej godne człowieka, a wytyczne dla takiego kierunku rozwoju dają cztery prawa: do prawdy, do wolności, do sprawiedliwości i do miłości.

Klimat społeczny tej pielgrzymki był odmienny niż poprzednich. Radość była powszechna, oddanie osobie Papieża i tłumy go witające – ogromne, ale mniej było tego entuzjazmu i spontaniczności niż w 1979, a nawet 1983 roku. Społeczeństwo było przygaszone i zmęczone latami trudnych doświadczeń, mniej oczekiwało wielkich zmian. A może było bardziej zasłuchane w trudne nauki Papieża?

Inaczej także zachowywały się władze. Nie przyjmowały Jana Pawła II z takim strachem czy niepokojem, jak w czasie poprzednich pielgrzymek. Mniej też było demonstracji siły milicji, mniej manipulacji w mediach, nie mnożono tylu trudności przemieszczającym się za Papieżem pielgrzymom.

Rok 1989

Minął rok. Robotnicze strajki w Gdańsku i na Śląsku ożywiły dynamikę przemian. Władze nie użyły przemocy. Rozpoczęły się rozmowy, które prowadziły do okrągłego stołu, wyborów czerwcowych, powstania rządu Tadeusza Mazowieckiego. Czy był w tym ślad papieskich pielgrzymek, w tym tej z 1987 r.? Z pewnością tak, choć w skomplikowanym procesie uwarunkowań i zmian politycznych trudno wielkość tego śladu odmierzyć. W całej drodze nauczania Jana Pawła II o Polsce i do Polaków obecnych było kilka rudymentarnych wskazań: trzeba walczyć bez przemocy, budować przyszłość w dialogu między władzą a społeczeństwem, osiągać postęp i kompromisy, oparte jednak na wartościach i z poszanowaniem tradycji. A polska tradycja, także najnowsza, nakazuje troskę o tolerancję, uniknięcie groźby rozlewu krwi, dostrzeżenie dziejowego znaczenia Polski, także jako ważnego kraju Europy, w którym zbiegają się drogi Zachodu i Wschodu.

poprzednia strona 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 następna strona

Jan Paweł II

Andrzej Friszke

Bez Ciebie nie przetrwa WIĘŹ! Jak możesz pomóc?