Czytelnia

Liturgia

Józef Majewski

Józef Majewski, Jedność i różnorodność. O pewnym sporze wokół liturgii, WIĘŹ 2002 nr 12.

Spór między Watykanem a ICEL ma istotne znaczenie dla Kościołów lokalnych nie tylko świata języka angielskiego, ale również innych regionów. Sama KKBDS wyraźnie przyznaje, że znaczenie angielskich przekładów tekstów liturgicznych wykracza daleko poza granice anglojęzycznych Kościołów, ponieważ – jak uczy praktyka – zwykle przekłady te służą pomocą w tłumaczeniu tekstów liturgicznych na inne języki narodowe. Z kolei formułowane przez Watykan zasady i normy tłumaczenia tekstów liturgicznych rodzą się właśnie w ogniu sporu z ICEL.

Krótka historia sporu

ICEL powstała – z inicjatywy biskupów z USA, Australii, Anglii i Afryki Płd. – jeszcze w trakcie obrad Soboru Watykańskiego II, gdy wiadomo było, że zasadniczą częścią odnowy liturgicznej będzie tłumaczenie tekstów liturgicznych na języki narodowe. Dzisiaj na czele Komisji stoi zespół biskupów reprezentujących jedenaście członkowskich episkopatów1, pod których okiem pracuje zespół ekspertów od liturgii, Pisma Świętego, filologii, prawa kanonicznego, teologii itd.

Dokonane przez ICEL tłumaczenia przedstawiane są konferencjom członkowskich episkopatów, które decydują o ich przyjęciu czy odrzuceniu (minimum dwoma trzecimi głosów) lub o konieczności wniesienia poprawek; mogą również same wprowadzać do nich zmiany. Z kolei poszczególne episkopaty we własnym imieniu przesyłają przekłady do Watykanu celem uzyskania recognitio.

Główne owoce pracy Komisji zaczęły ukazywać się w latach dziewięćdziesiątych XX w. Początkowo raczej nie spodziewano się większych problemów z uzyskaniem watykańskiej aprobaty. W 1992 r. KKBDS zaaprobowała angielski przekład Psałterza. Niemniej dwa lata później niespodziewanie Kongregacja cofnęła udzieloną recognitio, a to w wyniku sprzeciwu Kongregacji Nauki Wiary, która dostrzegła w tłumaczeniu pewne doktrynalne niejasności, związane przede wszystkim ze stosowaniem w nim tzw. języka inkluzywnego (szczegóły w dalszej części tekstu).

Pomimo zarysowujących się napięć, jeszcze w 1996 r. abp Geraldo M. Agnelo, właśnie ustępujący z funkcji prefekta KKBDS, chwalił prace Komisji, przekazując słowa papieskiego poparcia i podkreślając, że kierunek jej prac jest zgodny z zamysłem reformy liturgicznej. Niemniej arcybiskup zapowiedział również potrzebę rewizji norm tłumaczenia tekstów liturgicznych zawartych w watykańskim dokumencie z 1969 r. „Comme le prévoit” (dalej: CLP), który stanowi podstawę translatorskiej koncepcji przyjętej nie tylko przez Komisję Języka Angielskiego, ale też przez komisje innych języków. Abp Angelo stwierdził, że normy CLP odpowiadały pierwszemu etapowi reformy liturgicznej i w nowej sytuacji domagają się zmian. Wypowiedź tę przyjęto jako zapowiedź zmiany polityki Kongregacji wobec dokonań ICEL.

„Proroctwo” szybko zaczęło się spełniać. Gdy na czele KKBDS stanął kard. Jorge A. Medina Estévez, w sierpniu 1997 r. KKBDS odrzuciła przekład “Obrzędów święceń”, ponieważ – jak napisał kard. Medina – tekst przekładu nie tylko był niezbyt wierny łacińskiemu oryginałowi, ale i zawierał uchybienia doktrynalne. Niedociągnięć – stwierdził kardynał – jest tak wiele (...), że pomniejsze odizolowane korekty nie wystarczą. W tym samym roku kongregacja odesłała do poprawek przekład całego Lekcjonarza, zaznaczając ponad 400 koniecznych zmian w tekście.

poprzednia strona 1 2 3 4 5 6 7 8 następna strona

Liturgia

Józef Majewski

Bez Ciebie nie przetrwa WIĘŹ! Jak możesz pomóc?