Czytelnia

Żądanie mężczyzny jest natychmiastowe, również duchowo, podczas gdy gotowość kobiety jest ukryta. Erekcja objawia zbiór stwórczych sił mężczyzny: ta surowość jest konieczna, aby twórczo wejść w delikatność kobiety. Mężczyzna jest obdarzony pełnomocnictwem, on żąda oddania. Jednak gdy tylko nasienie wytryśnie, członek wiotczeje — w momencie pełnego oddania żądanie mężczyzny ustaje. Teraz to on jest oddany: teraz najwyższego sensu swego żądania doświadcza sam w postawie żony. Mąż żądał oddania od kobiety, aby jego własne oddanie stało się możliwe. Tak oto oddanie mężczyzny pozostaje zawsze odpowiedzią na oddanie kobiety.

Mężczyzna oddaje się w akcie bardziej swojemu dziełu — w pewnym sensie jest zestrojony ze Stwórcą, mówi Adrienne. Dopóki oddaje spermę, jest kształtującym, jakby ma glinę w swoich rękach. Koło garncarskie się obraca, a naczynie powstaje w rękach garncarza. W chwili, kiedy się pojawia, pojawiło się (oboje w zasadzie sobie dziękują), dzieło jego rąk jest gotowe, on zrobił już swoje, nie jest to jeszcze widoczne, ale przekazane. Podczas kiedy nasienie narasta, mężczyzna już nie działa; jest pasywny, gdy wydaje się być najbardziej aktywny. Jest dany — zanim dał. ²¹

Miłość wyrażona w doświadczeniu cielesnej rozkoszy okazuje się jednak mimo wszystko przeżyciem krótkotrwałym. Dlatego też wzbudza tęsknotę za życiem wiecznym z Bogiem — źródłem i przystanią miłości, która nie ustaje.

*

Dwa przedstawione tu nurty myślenia — Jana Pawła II i Adrienny von Speyr — dość radykalnie przeczą stereotypowym ujęciom myśli katolickiej jako oddalonej od problemów życia seksualnego człowieka. Jan Paweł II, analizując fenomen biblijnego opisu stworzenia i ukonstytuowania się małżeństwa jako rzeczywistości pierwotnej, kreśli wizję sakramentu w perspektywie odkupienia ciała. Adrienne von Speyr swoją myślą wnika w rzeczywistość niezwykle subtelną — związek aktu seksualnego z mistyczną miłością, odsłoniętą w trynitarnej miłości Boga.

Obie koncepcje wskazują, że miłość małżeńska jest obszarem realizacji świętości osobowej małżonków. Wyrażają one duże zaufanie do języka ciała i bardzo wnikliwie, a nade wszystko integralnie odczytują jego sens.

Rewolucja obyczajowa lat sześćdziesiątych zredukowała człowieka wyłącznie do sfery jego libido. Swoją teologią ciała Jan Paweł II w dojrzały sposób odpowiedział na tę rewolucję seksualną. Odpowiedź ta, uwzględniając piękno ludzkiej seksualności, ukazuje jej głębszy wymiar — mistyczny. Jak wskazuje George Weigel, chociaż często ignorowany i lekceważony jako nieznośnie staroświecki w sprawach seksu, Jan Paweł II to w rzeczywistości piewca miłości seksualnej powtarzający światu od ponad czterdziestu lat: „Ludzka seksualność to coś wspanialszego, niż myślisz”²².

Paweł Bortkiewicz TChr

Paweł Bortkiewicz TChr — ur. 1958, chrystusowiec, doktor habilitowany teologii moralnej. Dziekan Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor licznych publikacji zetyki iśli Jana Pawła II, m.in. książek „Dramat wyboru”, „Zachowanie wartości moralnych w sytuacjach granicznych. Studium na podstawie polskiej łagrowej literatury pamiętnikarskiej”, „W służbie życia. Demaskacja kultury śmierci”, „Wiara szukająca. O kryzysie wiary młodego człowieka”, „Tanatologia. Zarys problematyki moralnej”, „Przede wszystkim etyka”. Mieszka w

¹ Por. E.Levinas, „Le Temps et L'Autre”, PUF 1983, s. 82-83.
² Jan Paweł II, „Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa”. Citt del Vaticano 1986 [dalej: MN], s. 423-424.
³ MN, s. 77.
⁴ MN, s. 418.
⁵ A. von Speyr, „Erde und Himmel”, 123. W niniejszym artykule korzystam w dużej mierze z pracy J. S. Nueman: „Mężczyzna i kobieta w Bożym królestwie — wprowadzenie do życia i twórczości Adrienne von Speyr i Hansa Ursa von Balthasara” — przekład z jęz. szwedzkiego Justyny Iwaszkiewicz. Przekład nie został opublikowany. Jego posiadanie zawdzięczam Tłumaczce. Cytaty z dzieła von Speyr pochodzą z tego artykułu. Zachowano sposób ich cytowania (bez podania miejsca wydania).
⁶ Korzystam tu z opracowania o. Ksawerego Knotza, w ważnej polskiej monografii poświęconej teologicznemu znaczeniu aktu małżeńskiego: „Akt małżeński — szansa spotkania z Bogiem i współmałżonkiem”, Kraków 2001.
⁷ Orygenes, „Comment. in Math.” 14, 17. PL 1857-1866, 13, 1231.
⁸ Augustyn, „Comment. In Prima Ep. S. Ioan.” 1, 2.
⁹ K. Knotz, „Akt małżeński”, dz. cyt., Kraków 2001, s. 184.
¹⁰ Św. Teresa z Avila, „Twierdza wewnętrzna” VI 2, 8. W: „Dzieła, t. 2, Kraków 1987.
¹¹ Tamże, V 4, 3.
¹² A. von Speyr, „Erde und Himmel, 123.21-22,36.
¹³ A. von Speyr, „Die Schpfung, 1972, s. 56-57.
¹⁴ A. von Speyr, „Theologie der Geschlechter, s. 158-159.
¹⁵ A. von Speyr, „Der Ephesierbrief, 1983, s. 193.
¹⁶ A. von Speyr, „Theologie der Geschlechter, s. 26.
¹⁷ Tamże, s. 27.
¹⁸ Tamże, s. 84.
¹⁹ Tamże, 91.
²⁰ Tamże, 88-89.
²¹ A. von Speyr, „Erde und Himmel, 1683.
²² George Weigel, „Czym jest katolicyzm? Dziesięć kontrowersyjnych pytań”, Kraków 2003, s. 112.