Czytelnia

Mistyka erosa nie obiecuje spełnienia, ona stwarza rozkosz pragnienia aż po śmierć. To nie jest nowy rodzaj „duchowej dyscypliny” gwarantujący powrót do Edenu. W naszą egzystencję wpisany jest brak. Każdy z nas, czy tego chce, czy nie, w samym sobie przeżywa dramat Edenu. Mężczyzną i niewiastą stworzył ich dla Siebie. Nie możemy przekroczyć tego prawa, możemy mu tylko zaprzeczać.

Czy w takim razie mistyka seksu nie jest mrzonką, snem, z którego nigdy nie udało się nam obudzić? „Projekt” teologii mistycznej małżonków jest otwarciem tej przestrzeni, która pozwalałaby wyjść poza przyjemność zmysłową dla rozkoszy spotkania Trzeciego. Jak twierdzi bowiem francuski psychoanalityk J. Lacan, przyjemność jest obroną przed taką rozkoszą²¹. Rozkosz mistyka zaś to nie tyle zintensyfikowana przyjemność, to coś (z) Innego. Chodzi jednak o to, aby asceza erotyzmu nie stała się jedyną formą jej przeżywania z miłości do Niego.

Duchowość małżonków, „święte małżeństwo”, to rozpoznanie i przekształcenie namiętności i pasji w „świętą tęsknotę”, w przebłysku tego, co między małżonkami ekstatyczne i zwyczajne także „w łóżku”. Jeśli człowiekowi nie uda się rozpoznać swojej prawdziwej natury i prawdziwego obiektu jego miłości, jeśli Wszystko, do czego został powołany, będzie próbował zamknąć w czymś — to jak wiele ubywa w każdą noc (kochankom)? Jest to tajemnica do odkrycia dla mistyków-małżonków w ich wzajemnym uświęceniu. Człowiek uduchowiony nie jest aseksualny, nie jest pozbawiony erosa, wręcz przeciwnie — to osoba, jak nauczał Jan Klimak, dla której eros fizyczny jest wzorem w pragnieniu Boga.

„Szczęśliwy ten, kto pragnie Boga równie mocno jak kochający ukochaną” — tak można by podsumować mistykę erosa w „świętym małżeństwie”. Może wtedy przestaniemy się bać namiętnie kochać Boga?

Jacek Prusak SJ