Czytelnia
Rafał Boguszewski, Polak - na zawsze katolik?
Widać to chociażby przy okazji uczestnictwa w wyborach, czy to prezydenckich, parlamentarnych czy samorządowych. Osoby regularnie uczestniczące w praktykach religijnych istotnie częściej przyznają się do udziału w głosowaniu niż ci, którzy praktykują okazjonalnie lub w ogóle nie uczestniczą w mszach i nabożeństwach.
Uczestnictwo w praktykach religijnych | Deklaracje uczestnictwa w wyborach: | ||
prezydenckich w X 2005 r. | samorządowych w XI 2006 r. | parlamentarnych w X 2007 r. | |
Kilka razy w tygodniu | 73 | 77 | 75 |
Raz w tygodniu | 66 | 75 | 74 |
1–2 razy w miesiącu | 65 | 65 | 71 |
Kilka razy w roku | 55 | 60 | 56 |
W ogóle nie uczestniczy | 54 | 53 | 58 |
Zaangażowanie w praktyki religijne, jak się okazuje, wyraźnie sprzyja również przekonaniu o skuteczności wspólnych działań na rzecz swojego środowiska społecznego. Wśród osób najczęściej praktykujących przekonanie o tym, że ludzie, działając wspólnie z innymi, mogą pomóc potrzebującym lub rozwiązać niektóre problemy swojego środowiska, osiedla, wsi lub miasta, wyraziło w tym roku blisko trzy czwarte badanych (72%), podczas gdy w grupie w ogóle niepraktykujących odsetek ten wyniósł 57% .
Uczestnictwo w praktykach religijnych | Odsetki deklarujących, że ludzie tacy jak oni działając wspólnie z innymi mogą pomóc potrzebującym lub rozwiązać niektóre problemy swojego środowiska, osiedla, wsi lub miasta (według terminów badań) | |||
2002 | 2004 | 2006 | 2008 | |
Kilka razy w tygodniu | 63 | 61 | 65 | 72 |
Raz w tygodniu | 52 | 55 | 67 | 67 |
1–2 razy w miesiącu | 40 | 51 | 57 | 67 |
Kilka razy w roku | 48 | 55 | 63 | 61 |
W ogóle nie uczestniczy | 45 | 48 | 51 | 57 |
Co jednak najważniejsze, wraz ze wzrostem religijności, mierzonej uczestnictwem w praktykach religijnych istotnie wzrasta zaangażowanie obywateli w pracę społeczną na rzecz społeczności lokalnych. Osoby najczęściej praktykujące religijnie ponad dwukrotnie częściej niż ci, którzy w ogóle nie praktykują (63% wobec 29%) przyznają, że zdarzyło im się dobrowolnie i nieodpłatnie pracować na rzecz swojego środowiska, kościoła, osiedla, wsi, miasta, bądź też angażować się społecznie na rzecz potrzebujących .
Uczestnictwo w praktykach religijnych | Odsetki deklarujących, że zdarzyło się im dobrowolnie i nieodpłatnie pracować na rzecz swojego środowiska, kościoła, osiedla, wsi lub miasta albo też pracować społecznie na rzecz potrzebujących (według terminów badań) | |||
2002 | 2004 | 2006 | 2008 | |
Kilka razy w tygodniu | 73 | 68 | 72 | 63 |
Raz w tygodniu | 61 | 60 | 56 | 50 |
1–2 razy w miesiącu | 55 | 54 | 58 | 45 |
Kilka razy w roku | 54 | 56 | 53 | 43 |
W ogóle nie uczestniczy | 48 | 46 | 40 | 29 |
Między prywatyzacją a wspólnotowością
Wyniki realizowanych przez CBOS badań wskazują na to, że proces sekularyzacji w jego wąskim znaczeniu (jako „odkościelnienie”, a więc zerwanie łączności z Kościołem w sensie instytucjonalnym, poprzez zaprzestanie lub wyraźne ograniczenie uczestnictwa w praktykach religijnych, jak również jako wyraźne ograniczenie znaczenia religii w życiu społecznym) nie ma wyraźnego zastosowania w Polsce. Wskazują na to nie tylko pozostające na stałym poziomie deklaracje Polaków dotyczące wiary i praktyk religijnych – zarówno indywidualnych, jak i zbiorowych, ale także ich subiektywne poczucie religijności oraz przekonanie o utrzymywaniu się społecznego znaczenia religii na dawnym poziomie, a nawet o jego wzroście w ostatnim czasie. Silne przywiązanie Polaków do tradycji religijnych oraz kościelnych obrzędów towarzyszących istotnym wydarzeniom w życiu, takim jak narodziny, ślub czy śmierć, pozwalają dodatkowo przypuszczać, że religijność w sensie rytualistycznym nieprędko straci na znaczeniu.