Czytelnia

Andrzej Friszke

Andrzej Friszke, Porozumienie ? mimo wszystko. Prymasowska Rada Społeczna w stanie wojennym, WIĘŹ 2004 nr 11.

„1. Do Prymasowskiej Rady Społecznej powołuje Prymas Polski katolików, duchownych i świeckich, którzy aktualnie nie biorą udziału w życiu społeczno-politycznym, reprezentowanym przez ugrupowania katolickie PAX, ChSS, PZKS.

2. Rada może wyłonić z siebie prezesa i prezydium, zatwierdzone przez Prymasa Polski.

3. Prymas Polski powołuje członków Rady na określony czas lub do określonego zadania.

4. Rada studiuje aktualne zagadnienia życia społecznego i politycznego w świetle nauki społecznej Kościoła, analizuje lokalne problemy społeczne, opiniuje o etyczności zachowań się jednostek i grup społecznych oraz wskazuje — w porozumieniu z Prymasem Polski — kierunki służby Narodowi.

5. Świeccy członkowie Rady mogą za wskazaniem Prymasa Polski brać udział w czynnym życiu kościelnym i państwowym”.

Do Rady arcybiskup Glemp powołał 28 osób reprezentujących różne środowiska katolickie. Najbardziej znani i czynni od wielu lat w działalności publicznej, nieraz także w komisjach Episkopatu, byli działacze ruchu Znak: Stanisław Stomma, Jerzy Turowicz, Andrzej Święcicki, Andrzej Wielowieyski, Andrzej Tyc, Andrzej Micewski. Ponadto Olgierd Baehr był przedstawicielem Klubu Inteligencji Katolickiej w Poznaniu, frondującego wobec Znaku od 1976 r. Nowe KIK-i, utworzone po przemianach sierpniowych 1980 r., reprezentowali: Grażyna Dziadkiewicz z Sosnowca, Przemysław Fenrych ze Szczecina, Andrzej Smulkowski z Gdyni. W Radzie zasiadło dwóch profesorów KUL — Stefan Sawicki i Czesław Zgorzelski, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Józef Łukaszewicz oraz grono ekspertów różnych dziedzin: prof. Krzysztof Skubiszewski — prawo międzynarodowe, dr Julian Auleytner, prof. Aurelia Polańska — polityka społeczna, dr hab. Jerzy Pietrzak — historia i prawo, ponadto prof. Jerzy Janik — fizyk. Inne lokalne środowiska katolickie i różne specjalności reprezentowali Bogdan Bońkowski z Olsztyna, Joanna Fabisiak z Warszawy, Maria Kokot z Opola, dr Jerzy Krzewicki z Kielc, inż. Bogusław Piskorski ze Szczecina, inż. Jan Rejczak z Radomia, dr Bolesław Suszka z Kórnika, inż. Leonard Szymański z Poznania. Jedynymi duchownymi członkami Rady zostali ks. Bronisław Dembowski, rektor kościoła św. Marcina w Warszawie, i ks. Józef Majka, rektor seminarium duchownego we Wrocławiu, znawca katolickiej nauki społecznej.

Prymas nie powołał natomiast do Rady doradców „Solidarności”, nawet jeśli byli blisko związani z Episkopatem — jak Władysław Siła-Nowicki, Jan Olszewski, Wiesław Chrzanowski2, Andrzej Stelmachowski, a także Romuald Kukołowicz. Ich nieobecność mogła dziwić, ale być może wynikała z innego zaplanowania koncepcji Rady, mniej politycznego, bardziej społecznego i dotyczącego misji Kościoła w społeczeństwie.

Inauguracyjne posiedzenie Rady odbyło się 12 grudnia 1981 r. Stanisław Stomma zanotował z przemówienia prymasa: „Zmagania muszą mieć obserwatora. Chodzi o metody. Nie, że cel uświęca środki. Aby środki były czyste”. Zastrzegł przy tym, że bezpośrednie sprawy polityczne nie będą przedmiotem działań Rady. Na wniosek prymasa jej prezesem został Stanisław Stomma, związany z „Tygodnikiem Powszechnym”, przez 19 lat, do 1976 r. poseł na Sejm PRL i przewodniczący Koła Posłów Znak. W gronie tym Stomma był osobą najbardziej doświadczoną politycznie. Do prezydium Rady powołano prof. Janika, prof. Polańską, ks. Majkę, prof. Święcickiego, dr Krzewickiego, J. Fabisiak i dr hab. Pietrzaka. Dyskutowano o możliwych działaniach Rady, a także o sytuacji w kraju.

Stan wojenny

O północy z 12 na 13 grudnia gen. Jaruzelski wprowadził stan wojenny. Zawieszono prawa obywatelskie i niemal wszystkie działające w kraju organizacje, ustanowiono nowe drakońskie prawo, przerwano łączność telefoniczną, programy radia i telewizji. Na ulice wyjechały czołgi. Wśród 3 tys. osób internowanych tej nocy znalazł się także członek Rady Przemysław Fenrych, działacz szczecińskiej „Solidarności”.

poprzednia strona 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 następna strona

Andrzej Friszke

Bez Ciebie nie przetrwa WIĘŹ! Jak możesz pomóc?