Czytelnia

ks. Grzegorz Strzelczyk

ks. Grzegorz Strzelczyk

Tajemnica soborów

Klaus Schatz: „Sobory powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła”, tłum. Jerzy Zakrzewski, Wydawnictwo WAM, Kraków 2002, s. 359.

„Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, tom I (325-787)”, red. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras, Wydawnictwo WAM, Kraków 2002, s. 381.

Co łączy współczesny Kościół katolicki ze wspólnotą chrześcijańską pierwszych wieków? W jaki sposób rodziło się wyznanie wiary, instytucje kościelne, zwyczaje, z którymi obecnie na co dzień mamy do czynienia, a które czasem wydają się tak odległe od prostoty Ewangelii? Czy tego chcemy, czy nie, te i podobne pytania stają dziś przed wierzącymi — czy to jako własne wątpliwości, czy jako problemy poruszane niejako z zewnątrz, przez tych, którzy stoją na obrzeżach albo wręcz poza Kościołem. Zrozumienie przeszłości chrześcijaństwa staje się w coraz większym stopniu zadaniem i wyzwaniem stojącym przed każdym chrześcijaninem. Nie można zrozumieć „dzisiaj” chrześcijaństwa bez zrozumienia jego „wczoraj”.

W 2002 r. zasłużona jezuicka oficyna WAM udostępniła polskim czytelnikom dwie ważne książki — bardzo cenne narzędzia pomocne w pogłębieniu naszego rozumienia soborów, jednego z kluczowych aspektów historii Kościoła: „Sobory powszechne” Klausa Schatza oraz pierwszy tom „Dokumentów soborów powszechnych”, omawiający pierwsze siedem starożytnych soborów.

Instytucja soborów powszechnych ukształtowała się w Kościele stosunkowo późno (pierwszy odbył się w 325 r.), jednak na podstawie znacznie wcześniejszej tradycji, zakorzenionej jeszcze w czasach apostolskich (por. Dz 15). Zgodnie z tą tradycją, przełożeni kościelnych wspólnot lokalnych zbierali się, aby razem rozstrzygać istotne sprawy dotyczące ich Kościołów. Schatz na początku swej książki pokrótce opisuje ów proces dochodzenia Kościoła do instytucji soborów, te zaś dzieli na trzy grupy-typy: cesarskie sobory starożytności (osiem pierwszych), średniowieczne sobory chrześcijaństwa zachodniego (od Laterańskiego I do Laterańskiego V) i katolickie sobory Kościoła po podziałach reformacyjnych (Trydent, Vaticanum I i II). Książka „Sobory powszechne” skierowana jest do czytelników zainteresowanych głównie okolicznościami zwoływania soborów, ich przebiegiem, strukturą oraz konsekwencjami eklezjalno-społeczno-politycznymi. Jest to zatem książka zorientowana zdecydowanie bardziej historycznie niż teologiczno-dogmatycznie.

Każda książka ma swoje mocne i słabe strony. I często bywa tak, że to, co z jednego punktu widzenia stanowi jej wartość, z innego okazuje się słabością... Zadowoleni będą zwłaszcza czytelnicy zainteresowani historią trzech ostatnich soborów — im Schatz poświęca mniej więcej tyle miejsca, ile osiemnastu wcześniejszym. Taki wybór zdaje się wynikać z zasadniczej orientacji książki: to właśnie te sobory zdeterminowały w dużej mierze dzisiejszy kształt Kościoła i jego stosunek do świata. Wybór to zatem jak najbardziej uzasadniony, choć miłośnicy kościelnej starożytności i średniowiecza pozostaną nieco zawiedzeni.

Do mocnych stron książki Schatza należy zaliczyć bardzo rzetelną prezentację wielorakich uwikłań społeczno-politycznych Kościoła, a zatem i soborów danego czasu. Podejście od strony teologiczno-dogmatycznej, koncentrujące się na rozwoju doktryny, często prowadzi do ahistorycznej idealizacji soborów jako świętych zgromadzeń absolutnie posłusznych Duchowi Świętemu, niejako bez domieszki tego, co ludzkie. Książka Schatza pod tym względem dość zdecydowanie sprowadza czytelnika na ziemię, ukazując, jak wiele w przebiegu, a nieraz i w samych orzeczeniach soborowych zależało od zupełnie nieteologicznych, a często nawet niekościelnych uwarunkowań.

1 2 3 następna strona

ks. Grzegorz Strzelczyk

Bez Ciebie nie przetrwa WIĘŹ! Jak możesz pomóc?