Czytelnia

Dwa pierwsze typy religijności – religijność konsekwentna i laicka – to dwa bieguny życia religijnego. Taki podział przypomina biblijne słowa, abyśmy byli albo zimni, albo gorący; albo oddani w całości, albo w ogóle. Osoby o religijności konsekwentnej to te, które deklarują się jako głęboko wierzące i wierzące. Systematycznie biorą udział w praktykach religijnych, są zaangażowane w życie wspólnotowe, przejawiają wysoki poziom akceptacji dogmatów wiary. Grupa o religijności laickiej to osoby religijnie obojętne albo niewierzące, niepraktykujące i nie akceptujące prawd wiary.

Różnice pomiędzy chrześcijanami konsekwentnymi a laickimi występują nie tylko na poziomie religijnych praktyk i samego stosunku do wiary. Ich odmienność zaznacza się także w poczuciu sensu życia. Osoby o religijności konsekwentnej charakteryzuje zdecydowanie wyższe poczucie sensu życia (63%) niż osoby o religijności zanikającej (41%)³. W grupach tych zauważalna jest również rozbieżność w ocenie tego, czy istnieje jasne kryterium różnicujące, co jest dobre, a co złe. Prawie połowa wszystkich osób konsekwentnych (46%) dostrzega jasne kryteria określające co jest dobre, a co złe. W przypadku osób o religijności laickiej odsetek ten wynosi jedynie 12%!

Rozdźwięk pomiędzy tymi dwiema grupami jest również widoczny w hierarchii wartości stosowanej w życiu. Osoby o pogłębionej religijności na pierwszym miejscu w swojej hierarchii życiowej stawiają wartość małżeństwa i rodziny. Osoby o wierze zanikającej znacznie częściej pragną odnieść w swoim życiu sukces zawodowy i przejawiają większy egoizm w społecznych wartościach, takich jak zaufanie czy chęć pomocy drugiemu człowiekowi. Znajduje to odzwierciedlenie w nagminnym posługiwaniu się stwierdzeniami: „ufać można jedynie sobie” czy „lepsze jest konsekwentne kierowanie się jedynie własnym interesem niż udawanie przed sobą i innymi, że można postępować inaczej”.

Najsilniejsze dysproporcje pomiędzy osobami o religijności konsekwentnej i laickiej dają się zauważyć w dziedzinie wartości bezpośrednio odnoszących się do rodziny oraz tych, które swoim zasięgiem obejmują życie seksualne człowieka. Za takimi rozwiązaniami, jak przerywanie ciąży czy życie w konkubinacie, zdecydowanie częściej opowiadają się osoby o religijności laickiej (akceptacja aborcji na poziomie 21%, życia w związku niesakramentalnym – 54%) niż osoby o religijności konsekwentnej (odpowiednio: 0%, 18%). Wśród osób o religijności zanikającej powszechna wydaje się akceptacja takich zachowań, jak stosowanie środków antykoncepcyjnych (85%) czy współżycie seksualne przed ślubem (87%). Te same odsetki dla osób o religijności pogłębionej wynoszą odpowiednio: 54% i 40%.

Pomimo dużej rozbieżności pomiędzy tymi grupami, odnaleźć można jeden punkt łączący te dwie tak odmienne grupy i jednocześnie oddzielający je od grupy katolików selektywnych. W obu przypadkach – i w grupie konsekwentnej, i w laickiej – podstawowymi motywami wiary są osobiste przemyślenia i przekonania. Nie jest kwestią przypadku to, czy dane osoby wierzą głęboko, czy w ogóle nie wierzą – stanowi to wynik świadomego wyboru, będącego implikacją głębszej autorefleksji i wynikiem analizy własnych przekonań.

Młodzi selektywni

Najliczniejszą grupę w badaniu stanowią osoby o wierze selektywnej (60%). Głównym motywem ich wiary jest tradycja i wychowanie w rodzinie. Osoby te są religijnie niezdecydowane, niedookreślone w motywacjach, niekonsekwentne i niesystematyczne w praktykach religijnych. Niemalże żonglują wiarą, wybierając z jej depozytu to, co jest ważne dla subiektywnego stylu życia, według prywatnych gustów i opinii indywidualnych.