Czytelnia

Niegasnącym zainteresowaniem cieszą się też wizerunki ukochanej klaczy Marszałka — Kasztanki. W międzywojniu monopol na przedstawianie Dziadka w siodle miał Wojciech Kossak, który nie nadążając z realizacją zamówień, musiał prosić o pomoc kolegów malarzy. Klasyczny już dziś obraz pędza Kossaka: Józef Piłsudski na Kasztance, posiada w swych zbiorach Muzeum Narodowe w Warszawie, jego reprodukcję w formie wydruku cyfrowego na płótnie może za pośrednictwem internetu nabyć każdy już za 100 zł. Wielbiciele talentu Kossaka, geniuszu Marszałka i wdzięku Kasztanki mogą także wzbogacić swoje zbiory o kolorową koszulkę z nadrukiem (39,90 zł) czy wazon przedstawiający z jednej strony portret samego Marszałka, a z drugiej ujęcie z ukochaną klaczą (35 zł).

Azja Tuhaj-bejowicz jako Piłsudski

Jeszcze do niedawna, w dniu 11 listopada, na warszawskim pl. Piłsudskiego można było spotkać przechadzającego się niespiesznie Marszałka w strzeleckim mundurze i nieodłącznej maciejówce. W tę postać wcielał się Janusz Zakrzeński, aktor tragicznie zmarły w katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem. Piłsudski był jego popisową rolą, odegraną po raz pierwszy w 1981 r. w filmie Bohdana Poręby Polonia restituta, a później wielokrotnie odtwarzaną. Zakrzeński dla pokoleń powojennych stał się niejako twarzą Piłsudskiego, z czego był bardzo dumny — nieustannie podkreślał swoje patriotyczne wychowanie w duchu kultu Marszałka, należał do rady programowej Związku Piłsudczyków.

Ale przecież nie on jeden wcielił się w postać Piłsudskiego. W serialu fabularnym Marszałek Piłsudski (2000) w reżyserii Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego, młodego Piłsudskiego zagrał Mariusz Bonaszewski, rolę Komendanta po 1919 r. wykreował Zbigniew Zapasiewicz. W powstającym właśnie filmie Jerzego Hoffmana Bitwa warszawska 1920 rolę Marszałka otrzymał Daniel Olbrychski. Taki wybór reżysera wywołał burzliwe reakcje widzów, co najlepiej pokazuje, że Piłsudski nawet w 75 lat po śmierci budzi żywe emocje. Odtwarzanie roli Komendanta to igranie z narodowym mitem i każdy z wymienionych aktorów podjął się nie lada wyzwania.

Wystarczy trochę poszperać w internecie, aby przekonać się, że X muza jest dla Piłsudskiego łaskawa. Poza serialem z 2000 roku udostępnionym na stronach TVP, znaleźć tam można krótkie filmiki dokumentalne z oficjalnych uroczystości państwowych, kompilacje fotografii Marszałka lub nagrania jego głosu. Wizerunek Komendanta stanowi dziś rozpoznawalną markę kojarzoną z najlepszymi polskimi cechami — odwagą, walecznością, honorem.

Co ty wiesz o Marszałku?

W słoneczny kwietniowy dzień na pl. Piłsudskiego w Warszawie toczy się zwykłe życie — jedni przebiegają go pospiesznie w drodze do ważnych spraw, inni zatrzymują się w skupieniu pod papieskim krzyżem, który od 10 kwietnia 2010 r. stale tonie w kwiatach. Rodziny z dziećmi, roześmiane licealistki, staruszkowie idący pod rękę, zakochane pary, turyści z aparatami fotograficznymi, wartownicy przed Grobem Nieznanego Żołnierza — tworzą żywą tkankę tej przestrzeni.

Stojący na uboczu Marszałek Piłsudski patrzy na to z oddali. Warszawiacy, znani ze swojej pomysłowości w nadawaniu familiarnych przezwisk stołecznym pomnikom, nazywają go „Dziadkiem parkingowym”. Co jeszcze o nim mówią?