Czytelnia

Od samego początku redagowania Traktatu o Kościele towarzyszył mi zamysł przedłożenia swego rodzaju komentarza do eklezjologii Soboru Watykańskiego II, zgodnie z kilkuletnią praktyką w salach wykładowych. Zawsze kierowałem się zasadą: zgodnie z nauczaniem Vaticanum II. Dlatego w układzie treści został zachowany tok myśli zawarty w Konstytucji dogmatycznej o Kościele Lumen gentium: wyjaśnienie sensu Kościoła, trynitarna i chrystocentryczna wykładnia jego genezy, bogactwo treści związanych z wyrażeniem misteryjnej rzeczywistości Kościoła, jego struktury, prezentacja rozmaitości stanów i posług w Kościele, znamion Kościoła oraz specyfiki jego eschatycznego wymiaru i uwarunkowań jego urzeczywistniania się w świecie. Wszystko poprzedza rozdział ukazujący historyczny rozwój eklezjologii. Punkt wyjścia rozdziału stanowi prezentacja eklezjologii biblijnej, a punkt dojścia omówienie idei przewodnich eklezjologii Soboru Watykańskiego II i zasadniczych nurtów jej posoborowego rozwoju.

W uprawianiu eklezjologii staram się zgłębiać aktualną samoświadomość Kościoła jego rozumienie własnej misji i urzeczywistnianie się w świecie, dbając zwłaszcza o dwie rzeczy: recepcję nauki Soboru Watykańskiego II oraz rzetelną prezentację istoty i wartości chrześcijaństwa. Proponuję sięgnąć zwłaszcza do trzech artykułów:

- O stanie recepcji Lumen gentium, w: Kościół i dialog. Materiały z sympozjum zorganizowanego z okazji 40. rocznicy promulgacji Lumen gentium i Unitatis redintegratio, red. A. Czaja. L. Górka, V. Kmiecik, Lublin 2005, s. 87-100.

- Aktualność soborowej nauki o Kościele, w: Wierność i aggiornamento. Wokół recepcji Soboru Watykańskiego II, red. G. Kucza, Katowice 2006, s. 55-65.

- Memorandum dla Europy o wartości Kościoła, w: W poszukiwaniu nowej tożsamości Europy, red. Z. Glaeser, A. Nowakowska, J. Górecki, Bytom 2006, s. 55-67.

W takim duchu inicjowałem i współorganizowałem Tygodnie Eklezjologiczne (razem z Krzysztofem Kowalikiem SDB i gronem zapaleńców ze studenckiego Koła Naukowego Teologów KUL). Wypracowane i opublikowane materiały bardzo cieszą i zasługują na opinię ważkich osiągnięć polskiej eklezjologii:

- W trosce o Kościół. Kościół tajemniczy Kościół tajemnic. Posługiwania duchowne, red. A. Jarząbek, Lublin 2000;

- Kościół poza Kościołem. W trosce o Kościół, t. II, red. K. Kowalik, A. Jarząbek, V. Kmiecik, Lublin 2001;

- Od konfrontacji do dialogu. Doświadczenia Kościoła w XX wieku, t. III, red. V. Kmiecik, A. Czaja, K. Kowalik, Wydawnictwo Gaudium, Lublin 2003;

- Sobór bliski Sobór daleki. Tydzień Eklezjologiczny 2001. W trosce o Kościół, t. IV, red. V. Kmiecik, A. Czaja, K. Kowalik, Wydawnictwo KUL, Lublin 2003;

- Wspólnota Kościoła a jedność Europy. W trosce o Kościół, t. VII, red. A. Czaja, V. Kmiecik, Lublin 2006.

Pośród tych materiałów jest też moja próba zmierzenia się z trudną kwestią granic Kościoła: Gdzie jest Kościół i jego sens, w: Kościół poza Kościołem, s. 17-27, oraz próba uchwycenia kryteriów eklezjalności różnego rodzaju wspólnot w Kościele: Kościół... wspólnotą wspólnot, w: W trosce o Kościół. Kościół tajemniczy Kościół tajemnic, s. 61-75.