Czytelnia

Nie, nie uważam Orhana Pamuka za przedstawiciela fundamentalnego islamu, nie widzę u niego nienawiści do cywilizacji zachodniej. Jest jednak jego powieść, dzieło sztuki — ale także dokument psychologiczny, fakt kulturowy. Nie jestem w stanie ignorować tej odległości, która dzieli polskiego i europejskiego czytelnika od wspólnego świata autora i bohaterów powieści. Najbardziej martwią i przerażają te fragmenty „Śniegu”, gdzie znajdujemy ślady recepcji Zachodu, wartościowania Zachodu, emocjonalnej oceny. Na dziedzińcu więzienia z magnetofonu Philipsa słychać preludia Chopina, całe miasto wymiera w godzinach nadawania serialu „Marianna”. Dotknięcia Zachodu naskórkowe i przypadkowe. To jednak, co zostaje po zniknięciu we Frankfurcie poety Ka, to tureckie wiersze i kaseta z filmem pornograficznym — miara jego obecności w kulturze Europy. Czy to na pewno nie nasza wina, że ten, co patrzy z Turcji w stronę Europy, nie widzi braterstwa, solidarności, praw człowieka, miłości bliźniego? Czy to tylko ich ślepota, że widzą pornoshopy?

Piotr Wojciechowski