Czytelnia

Do najważniejszych posoborowych dokumentów należy pięć instrukcji wykonawczych Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów: „Inter oecumenici” (1964), „Tres abhinc annos” (1967), „Liturgicae instaurationis” (1970), „Varietatis legitimae” (1994) i „Liturgiam authenticam” (2000). Ponadto wydano wiele dokumentów związanych z wprowadzaniem nowych ksiąg liturgicznych, reformą kalendarza rzymskiego, prawa liturgicznego itp. Trzytomowy łaciński zbiór dokumentów liturgicznych zatytułowany „Enchiridion Documentorum instaurationis liturgicae”, obejmujący tylko lata 1963-1993, zawiera 353 dokumenty związane z liturgią.

Swego rodzaju ukoronowaniem posoborowych poszukiwań w zakresie teologii liturgii jest nowy Katechizm Kościoła Katolickiego. Druga część Katechizmu, zatytułowana „Celebracja misterium chrześcijańskiego”, w syntetyczny sposób przedstawia odnowione rozumienie liturgii. Na szczególną uwagę zasługuje fragment dotyczący obecności i działania Ducha Świętego w liturgii (nr 1091-1109), a także szerokie spojrzenie na „celebransów” liturgii, obejmujących Kościół niebieski i Kościół pielgrzymujący (nr 1137-1144), przy czym Katechizm dodaje, że „celebransem” liturgii sakramentalnej jest całe zgromadzenie liturgiczne.

Rewizja ksiąg liturgicznych

Odnowione rozumienie liturgii oraz wytyczne pastoralne Konstytucji „Sacrosanctum concilium” w naturalny sposób prowadziły do rewizji i przepracowania ksiąg liturgicznych. Do prac nad wydaniem nowych ksiąg włączono największe autorytety naukowe z całego świata, w liczbie ok 200. Utworzono 39 merytorycznych komisji, które zajmowały się przygotowaniem poszczególnych ksiąg. Wydanie każdej nowej księgi liturgicznej poprzedzono było wieloletnią i bardzo trudną pracą, która obejmowała wysiłki liturgistów, historyków, egzegetów, muzykologów, ekspertów filologii klasycznej, dogmatyków, prawników.

Na dzień dzisiejszy została zakończona rewizja i publikacja wszystkich ksiąg liturgicznych, przy czym niektóre z nich doczekały się drugich, a nawet trzecich wydań poprawionych. Przykładem może być Mszał Rzymski – w tym roku ukazało się jego trzecie wydanie wzorcowe. Poprawione wydania ksiąg liturgicznych świadczą o tym, że odpowiedzialni za reformę liturgii świadomi są błędów i niedociągnięć, które wkradły się do pierwszych wydań, a także są otwarci na sugestie i potrzeby różnych Kościołów lokalnych. Ponieważ liturgia jest wydarzeniem mocno osadzonym w życiu konkretnych ludzi, dlatego musi podlegać weryfikacji i poprawkom.

Uproszczone obrzędy

Wydawane po Soborze Watykańskim II nowe księgi liturgiczne musiały uwzględniać główny postulat reformy liturgicznej: układ tekstów i obrzędów miał jaśniej wyrażać święte tajemnice i ułatwić wiernym zrozumiałe, czynne, wspólnotowe i pełne uczestnictwo w liturgii (por. KL 21). Aby ten postulat zrealizować, należało dokonać reformy obrzędów liturgicznych. Rewizja dotyczyła wszystkich celebracji liturgicznych. Prostoty i zrozumienia szukano w najstarszej tradycji liturgicznej Kościoła (por. KL 50). W ten sposób starano się odrzucić wszystkie elementy, które weszły do liturgii jako powtórzenia, dodatki bez większej korzyści, czy też były wynikiem niewłaściwego rozumienia liturgii.