Czytelnia

^* Artykuł ten został pierwotnie opublikowany w 25. numerze półrocznika „Transit - Europäische Revue”, poświęconym Polsce („Polen im neuen Europa” – zob. także www.iwm.at/t-25.htm). Dziękujemy Autorowi i Wydawcy czasopisma „Transit” – wiedeńskiemu Instytutowi Nauk o Człowieku – za łaskawą zgodę na dokonanie polskiego przekładu. [Red.]
¹ W tym i następnym rozdziale opieram się na książce Jerzego Kłoczowskiego „A History of Polish Christianity”, Cambridge 2000.
² Rozwinięcie – zob. José Casanova, „Globalizing Catholicism and the Return to a «Universal Church»” w: „Religion im Prozess der Globalisierung”, red. Peter Beyer, Würzburg 2001.
³ Erastanizm – doktryna o zwierzchności państwa nad Kościołem. Nazwa pochodzi od nazwiska jej twórcy, szesnastowiecznego szwajcarskiego teologa protestanckiego Thomasa Erasta [przyp. tłum.].
⁴ Benedict Anderson, „Imagined Communities”, London 1991.
⁵ Złożone modele stosunków pomiędzy państwem, Kościołem, społeczeństwem i narodem zostały szczegółowo zbadane w : J. Casanova, „Public Religions in the Modern World”, Chicago 1994, rozdział 4.
⁶ Elżbieta Stadtmüller, „Polish Perceptions of the European Union in the 1990s”, w: „Poland and the European Union”, red. Karl Cordell, London 2000, s. 36.
⁷ Ibidem.
⁸ Amsterdam 1999.
⁹ J. Casanova, „Beyond European and American Exceptionalisms: Towards a Global Perspective”, w: „Predicting Religion”, red. Grace Davie, P. Helas, Linda Woodhead, Aldershot 2002.
¹⁰ G. Davie, „Religion in Modern Europe”, Oxford 2000.
¹¹ E. Stadmüller, op. cit.